Wat is coaching?

Stronks Psychologie

Wat is coaching en wat doet een coach?

Een coach helpt iemand om persoonlijke doelen te bereiken met behulp van bepaalde technieken en tools

Coaching, zo werkt dat

Coaching is een vrij algemene term voor het, onder begeleiding van een professional, versterken van jezelf. Er zijn vele vormen van coaching, variërend van sportcoach, lifecoach, werkcoach tot executive coach. Hoewel er diverse registers zijn, is ‘coach’ geen beschermde titel. Iedereen kan zichzelf dus coach noemen en er zijn er vele coaches werkzaam in Nederland. Dat kan het lastig maken om de juiste coach te vinden voor je vraag. Hier hoop ik je een passende toelichting te kunnen geven op wat ik onder coaching versta en waarvoor je terecht kunt.

Psychologische coaching staat voor deskundige hulp op basis van psychologische principes en inzichten. Daar hoort uiteraard een universitaire opleiding tot psycholoog bij, samen met aanvullende scholing en ervaring op het gebied van diagnostiek en behandeling van allerlei vragen en klachten. Naast de meer praktische loopbaanvragen kan de coaching dus ook gericht zijn op meer dieperliggende processen die je belemmeren in je functioneren.

Waarvoor kun je terecht?
Behalve vragen over bijvoorbeeld slaapklachten, burn-out en stress, krijg ik als arbeidspsycholoog ook veel vragen over persoonlijke veerkracht en effectiviteit. Het kan dan gaan over verlegenheid, assertiviteit, een laag zelfbeeld en zingevingsvragen over werk en privé. Verder kun je terecht wanneer je af wil van het piekeren, angstklachten of andere psychische klachten die je dagelijks leven belemmeren. Kortom; de coaching gaat steeds over Mens & Werk.

Uitgangspunten bij de coaching
Psychologische coaching is kortdurend, oplossingsgericht en gaat uit van ‘de mens als geheel’. Het fysieke, emotionele en het mentale (cognities) zijn immers onlosmakelijk met elkaar verbonden en beïnvloeden elkaar steeds. Bij de coaching staan twee uitgangspunten centraal:

1) Naast geluk en succes, zijn pijn en tegenslag onderdeel van het leven
Enige uitleg hierover is wel van belang. Het gaat hier niet alleen over de voor de hand liggende tegenslag van, bijvoorbeeld, ruzie met je partner, ziekte, van je fiets vallen of je baan kwijtraken. Het gaat meer over wat we eigenlijk allemaal wel aanvoelen: er is altijd wel iets wat je uit balans haalt, iets waardoor de dingen nooit helemaal ‘in orde’ lijken te zijn.
De essentie is dat alles steeds veranderd, dat je kwijtraakt wat je wil houden, dat je krijgt wat je niet wil, en dat iets wat je bereikt hebt uiteindelijk ook weer onvrede brengt. Hoe meer we ons inspannen om van deze pijn en tegenslag af te komen, hoe erger het lijkt te worden. Ondanks alle technologische ontwikkelingen, welvaart en inzichten, is het in al die tijd nog nooit iemand gelukt om de rest van zijn leven vrij te zijn van pijn, ongemak en tegenslag… Het hoort er dus gewoon bij.
Alle coaching, trainingen en opleidingen die vooral willen bijdragen aan het kwijtraken van pijn en tegenslag ten gunste van het beter en effectiever worden, werken daarom vaak ook maar tijdelijk.

2) Elk mens is in aanleg goed en gezond
Ook dit licht ik graag toe. Ik heb het hier niet over goed en gezond in de gebruikelijke zin. Natuurlijk kun je ziek worden, de fout in gaan, of jezelf en anderen beschadigen. Het gaat meer om wat je van nature bent en dat elk mens steeds probeert om gelukkig te zijn en pijn te vermijden. In wezen hebben we allemaal een zachte en kwetsbare kant die we willen beschermen. Een voorbeeld: wanneer iemand je beledigt kun je agressief reageren. Of wellicht duik je weg en zeg je niks. In beide gevallen is er ‘iets’ in je dat geraakt wordt en dat ‘iets’ zul je beschermen door te ‘vechten’ of te ‘vluchten’. Nog een voorbeeld: iemand met narcistische trekken zal zichzelf groots willen voordoen en anderen willen degraderen. Dit gedrag wordt vooral uitgelokt wanneer zijn grootsheid in twijfel wordt getrokken of wordt bekritiseerd. Ook die reactie daarop komt voort uit het aanvoelen dat er ‘iets’ in hem is dat geraakt kan worden en wat bescherming nodig heeft. Waarom anders op deze wijze reageren?

Als we deze twee uitgangspunten bekijken lijken ze een probleem op te leveren: we hebben allemaal een zachte, kwetsbare kant die blootstaat aan pijn en tegenslag. En dat is ook precies waardoor er verschillende klachten en symptomen ontstaan. Klachten en symptomen zijn aanwijzingen dat iemand onvoldoende adequaat met deze twee uitgangspunten omgaat, te veel nadruk legt op het vermijden van pijn, of bij zichzelf onvoldoende de goede en gezonde kant (h)erkent. Iemand heeft, bijvoorbeeld, een bepaalde aanpak geleerd om met problemen en uitdagingen om te gaan, maar is niet in staat om een andere aanpak te kiezen wanneer de situatie daarom vraagt. Mogelijk heeft iemand door allerlei ervaringen geleerd dat elke aanpak zinloos is en het opgegeven waardoor een depressie kan ontstaan. Iemand stelt zich steeds subassertief op om conflicten te ontwijken, terwijl anderen daardoor de regie over hem krijgen. Of iemand raakt zijn baan kwijt en bijt zich, in plaats van te zoeken naar ander werk, zo lang vast in een juridische procedure dat hij er overspannen van raakt.

Kortom; het dagelijks leven vraagt behoorlijk wat aan veerkracht (o.a. inzicht, zelfkennis, vaardigheden, flexibiliteit en incasseringsvermogen), zeker in de wetenschap dat er nooit een moment aanbreekt dat ‘het klaar is’. Psychologische coaching richt zich daarom dus vooral op het versterken van deze persoonlijke veerkracht.

Veerkracht en de 6 dimensies van persoonlijk welbevinden

Met deze 6 dimensies kan het begrip veerkracht duidelijker beschreven worden. Zoals eerder gezegd gaat het hier niet alleen over een 'plezierig leven', maar eerder over een goed leven vanuit psychologisch perspectief. Daar hoort zowel geluk als tegenslag bij. Veerkracht komt voort uit het 'meester worden' van onderstaande 6 dimensies zodat je zo goed mogelijk jouw eigen potentieel kunt realiseren. Afhankelijk van je vraag kan de coaching zich op één of meerdere dimensies richten om je persoonlijke veerkracht te versterken.
DOELGERICHTHEID
Doelgerichtheid: plannen en doelen hebben; gevoel van richting in het leven; ervaring van zinvolheid in heden en verleden; erin geloven dat het leven ergens naartoe gaat.
PERSOONLIJKE GROEI
Persoonlijke groei: gevoel van voortgaande ontwikkeling; perceptie van de eigen persoon als groeiend en zich ontwikkelend; openheid voor nieuwe ervaringen; gevoel van realisatie van de eigen mogelijkheden; verandering in de richting van meer zelfkennis en effectiviteit.
AUTONOMIE
Autonomie: zelfbepaling en onafhankelijkheid; weerstand tegen sociale druk om op bepaalde manieren te denken en zich te gedragen; gedragsregulatie van binnenuit; zelfbeoordeling aan de hand van persoonlijke maatstaven.
OMGEVINGSBEHEERSING
Omgevingsbeheersing: gevoel van beheersing en competentie bij het omgaan met de eisen die de omgeving stelt; controle over een complex geheel van activiteiten; effectief gebruik van mogelijkheden die zich voordoen; kiezen en creëren van contexten die passen bij persoonlijke behoeften en waarden.
ZELFACCEPTATIE
Zelfacceptatie: positieve attitude ten opzichte van zichzelf; herkenning en acceptatie van verschillende kanten van de eigen persoon, inclusief positieve en negatieve eigenschappen; positief gevoel over het verleden en het verloop van het eigen leven.
POSITIEVE RELATIES
Positieve relaties: warme, vertrouwensvolle relaties met anderen; bezig zijn met het welzijn van anderen; capaciteiten voor empathie, affectie en intimiteit; begrip voor geven en nemen in menselijke relaties.
Hoe gaat de coaching bij mij?
Tijdens het kennismakingsgesprek (en soms nog een extra intakegesprek) verkennen we je klachten en hulpvraag, en geef ik een toelichting op hoe de coaching je kan helpen. We bespreken wat er nu niet goed gaat, waar je dat vooral aan merkt en hoe we kunnen beginnen om het beter met je te laten gaan. Ik kijk samen met je naar de momenten dat je klachten er niet of minder zijn, wat je dan doet, wat je zelf al ‘in huis hebt’ aan kwaliteiten om jezelf te versterken en wat je nog wil leren. Dit geeft vooruitgang en energie. Naast de oplossingsgerichte benadering gebruik ik ook inzichten uit de cognitieve gedragstherapie, schematherapie, ACT, het Boeddhisme en uit de Innerlijke familie. Op mijn profielpagina lees je hier meer over. Deze coaching kan uiteraard ook geheel online. Een vraag hierover? Laat het me weten!

Het doel is dus steeds dat het weer beter met je gaat, dat je meer gaat doen van wat er al goed gaat en dat jij het vertrouwen krijgt dat jij zelf degene bent die dit voor elkaar krijgt. Ik loop, als het ware een tijdje met je mee en biedt je als gids een ‘landkaart’. Op basis van het plan van aanpak ga je, door gerichte vragen en oefeningen, vervolgens zelf de weg die voor jou het beste werkt. Tenslotte vind ik het belangrijk je voldoende mee te geven zodat je zelf, ook na de coaching, weer verder kunt met voldoende veerkracht.